abilidat
|
sustantivo
|
vaardigheid
|
|
|
|
abilidat básiko
|
sustantivo
|
basistaalvaardigheid
|
|
|
|
abilidat di lesa
|
sustantivo
|
leesvaardigheid
|
|
|
|
abilidat di skibi
|
sustantivo
|
schrijfvaardigheid
|
|
|
|
abilidat oral
|
sustantivo
|
mondelinge taalvaardigheid
|
|
|
|
abilidat produktivo
|
sustantivo
|
productieve vaardigheden
|
|
|
|
abilidat reseptivo
|
sustantivo
|
receptieve vaardigheid
|
|
|
|
abou
|
atverbio
|
neer, op de vloer, onderaaan, eronder
|
|
|
down, downstairs, under
|
abreviatura
|
sustantivo
|
afkorting
|
(fiá di Latin): abreviashonnan aseptá
|
|
|
aklará
|
verbo
|
verklaren
|
|
|
|
akontesimentu
|
sustantivo
|
gebeurtenis
|
|
|
|
aksènt
|
sustantivo
|
accent
|
|
|
|
aksènt grave
|
sustantivo
|
accent grave
|
|
|
|
aksènt skèrpi
|
sustantivo
|
accent aigu
|
signo ortográfiko pa marka énfasis prominente segun reglanan di ortografia
|
|
|
akshon pasá
|
sustantivo
|
voltooide tijd
|
|
|
|
akshon ta dura
|
sustantivo
|
onvoltooide tijd
|
|
|
|
aktitut di lesa
|
sustantivo
|
leesattitude
|
|
|
|
aktivá
|
verbo
|
activeren
|
|
|
|
aktividat di siñamentu
|
sustantivo
|
leeractiviteit
|
|
|
|
akumulashon den grado di difikultat
|
sustantivo
|
opbouw in moeilijkheidsgraad
|
|
|
|
akumulashon di suspenso
|
sustantivo
|
spanningsopbouw
|
|
|
|
alegato
|
sustantivo
|
pleidooi
|
razonamentu den defensa di
|
|
|
alfabetisashon digital
|
sustantivo
|
digitale geletterdheid
|
|
|
|
alfabetisashon inisial
|
sustantivo
|
aanvankelijk lezen
|
|
|
|
alfabetismo nasiente
|
sustantivo
|
ontluikende geletterdheid
|
|
|
|
alinia
|
sustantivo
|
alinea
|
|
|
|
aliterashon
|
sustantivo
|
alliteratie
|
dos òf mas palabra den e mesun frase, ku ta kuminsá ku mesun konsonante
|
|
|
ambiente pa lesa
|
sustantivo
|
leesklimaat
|
|
|
|
ambigwedat
|
sustantivo
|
ambiguïteit
|
|
|
|
analfabetismo funshonal
|
sustantivo
|
laaggeletterdheid
|
|
|
|
anotashon
|
sustantivo
|
aantekening
|
|
|
|
antesedente
|
sustantivo
|
antecedent
|
Palabra, grupo di palabra òf frase ku un palabra referensial por referí na dje.
Por ehèmpel: Bo ta wak e kacho ei riba kaya? E ta di mi bisiña. E palabra ‘e’ den e di dos frase ta un palabra referensial i e palabranan ‘e kacho ei’ den e promé frase ta su antesedente.
|
|
|
antiklimaks
|
sustantivo
|
anticlimax
|
|
|
|
antónimo
|
sustantivo
|
antoniem
|
|
|
|
apelá (na)
|
verbo
|
een beroep doen op
|
|
|
|
apelativo
|
athetivo
|
iets dat aanspreekt
|
|
|
|
apelativo
|
sustantivo
|
aanspreekvorm
|
|
|
|
apóstrofe
|
sustantivo
|
apostrof
|
signo ortográfiko.
|
|
|
araña
|
sustantivo
|
stekelspin
|
|
|
spiny orb weaver
|
araña di palabra
|
sustantivo
|
woordspin, web
|
|
|
|
argumentá
|
verbo
|
betogen
|
|
|
|
argumentashon
|
sustantivo
|
betoog
|
Ta karakterisá pa su meta i su kontenido. Su meta ta konvensé hende. Su kontenido ta ponensia ku argumento. Tipo di teksto ku por kalifiká komo argumentashon ta p.e reseña, propaganda, pamfleta i artíkulo di opinion.
|
|
|
argumento
|
sustantivo
|
argument
|
|
|
|
ariba
|
atverbio
|
boven, bovenaan, erop
|
|
|
|
artikulashon
|
sustantivo
|
articulatie
|
|
|
|
artíkulo
|
sustantivo
|
lidwoord
|
kategoria sintáktiko; parti di un teksto legal.
|
|
article
|
artíkulo (di opinion)
|
sustantivo
|
opiniestuk
|
un skritura den kua e outor ta splika algu i duna su opinion
|
|
|
athetivo
|
athetivo
|
bijvoegelijk naamwoord
|
palabra ku ta spesifiká kalidatanan i karakterístikanan di un sustantivo
|
|
adjective
|
athetivo di materia
|
sustantivo
|
stoffelijk bijvoeglijk naamwoord
|
|
|
|
atverbio
|
sustantivo
|
bijwoord
|
palabra ku ta spesifiká un athetivo, un verbo òf un atverbio
|
|
adverb
|
aviso
|
sustantivo
|
advertentie
|
|
|
|
aviso pa búskeda
|
sustantivo
|
opsporingsbevel
|
p.e. di un hende òf kachó perdí
|
|
|
echo
|
sustantivo
|
feit
|
|
|
|
efekto komunikativo
|
sustantivo
|
communicatief effect
|
|
|
|
efekto literario
|
sustantivo
|
literair effect
|
|
|
|
ehekutá
|
verbo
|
uitvoeren
|
|
|
|
eksperimento
|
sustantivo
|
proefje, experiment
|
|
|
|
eksplísito
|
athetivo
|
expliciet
|
|
|
|
eksponé
|
verbo
|
uiteenzetten
|
|
|
|
ekspreshon
|
sustantivo
|
uitdrukking
|
|
|
|
ekspreshon idiomátiko
|
sustantivo
|
idiomatische uitdrukking
|
|
|
|
elemento narativo
|
sustantivo
|
verhaalelementen
|
|
|
|
emodji
|
sustantivo
|
emoticon
|
|
|
|
enfokashon
|
sustantivo
|
focalisatie
|
|
|
|
enkargo skibí
|
sustantivo
|
werkstuk
|
|
|
|
ensayo
|
sustantivo
|
werkstuk
|
|
|
|
enseñansa di fishi
|
sustantivo
|
beroepsonderwijs
|
|
|
|
enseñansa di idioma
|
sustantivo
|
taalonderwijs
|
|
|
|
enseñansa primario
|
sustantivo
|
primair onderwijs
|
|
|
|
enseñansa sekundario
|
sustantivo
|
voortgezet onderwijs
|
|
|
|
enseñansa spesial
|
sustantivo
|
speciaal onderwijs
|
|
|
|
entonashon
|
sustantivo
|
intonatie
|
Melodia òf realisashon di tononan den un frase. Nan funshon ta: ekspresá sentimentu, enfatisá parti di frase, òf diferensiá entre partisipashon, pregunta i òrdu òf petishon. Na Papiamentu un pregunta tin un bahada sistemátiko di tono, miéntras ku e tono di e delaster sílaba ta subi un tiki. Pero un verbo pronunsiá ku tono haltu siguí pa tononan abou ta un òrdu. Melodia di frase ta ademas importante pa ekspresá i interpretá matisnan di nifikashon i di sentimentu.
|
|
|
entrada 2
|
sustantivo
|
trefwoord, lemma
|
|
|
|
entretené
|
verbo
|
amuseren
|
|
|
|
entrevista
|
sustantivo
|
interview
|
|
|
|
enumerashon
|
sustantivo
|
opsomming
|
relashon entre partinan di un lista di kos (promé, di dos, ademas, finalmente)
|
|
|
episodio
|
sustantivo
|
episode
|
Un akontesimentu den un historia òf evento, ku ta riba su mes, pero ta forma tambe parti di un totalidat mas grandi.
|
|
|
eskoho di palabra
|
sustantivo
|
woordkeus
|
|
|
|
eskritor
|
sustantivo
|
schrijver
|
|
|
|
eskritura
|
sustantivo
|
schriftsysteem
|
|
|
|
espasio
|
sustantivo
|
ruimte
|
|
|
|
estilo
|
sustantivo
|
stijl
|
|
|
|
estilo direkto
|
sustantivo
|
directe rede
|
|
|
|
estilo indirekto
|
sustantivo
|
indirecte rede
|
|
|
|
etikèt
|
sustantivo
|
|
|
|
|
etiketá
|
|
van een etiket voorzien
|
1. marka un paña ku nòmber di un kliente.
2. Duna un palabra un etikèt (tambe yamá leibel òf forma di palabra) i un nifikashon (òf signifikado) na un konsepto. E konekshon entre forma i nifikashon di un palabra ta arbitrario, e ta algu ku a keda akordá. E etikèt ta e forma eksterno ku un palabra tin: pronunsiashon i e manera ku ta skibié. Kada etikèt ta relatá ademas na un konsepto (òf pensamentu).
|
|
|
eufemismo
|
sustantivo
|
eufemisme
|
Figura retóriko ku ta usa pa presentá algu komo mas bunita, mas amabel òf ménos desagradabel ku e ta den realidat.
|
|
|
evaluá
|
verbo
|
beoordelen, evalueren
|
p.e. evaluá kalidat di un komestibel, evaluá un produkto òf proseso.
|
|
|
evaluá
|
verbo
|
evalueren
|
|
|
|
falasio
|
sustantivo
|
drogreden
|
|
|
|
femenino
|
athetivo
|
vrouwelijk
|
|
|
|
fenómeno lingwístiko
|
sustantivo
|
taalverschijnsel
|
|
|
|
figura retóriko
|
sustantivo
|
stijlfiguur
|
|
|
|
figurativo
|
athetivo
|
figuurlijk
|
|
|
|
fikshon
|
sustantivo
|
fictie
|
|
|
|
fin
|
sustantivo
|
slot, einde
|
|
|
|
final
|
sustantivo
|
eind, einde (van een wedstrijd)
|
|
|
|
final habrí
|
sustantivo
|
open einde
|
|
|
|
final será
|
sustantivo
|
gesloten einde
|
|
|
|
fluides
|
sustantivo
|
vloeiendheid
|
|
|
|
forma di idioma
|
sustantivo
|
taalvorm
|
|
|
|
forma di interkambio
|
sustantivo
|
gespreksvorm
|
|
|
|
forma di palabra
|
sustantivo
|
woordvorm
|
E forma di un palabra básiko (weta palabra básiko) ora apliká regla di inflekshon i konhugashon, derivashon i komposishon òf ora apliká reglanan gramatikal manera formashon di plural i gradonan di komparashon.
|
|
|
formal
|
athetivo
|
formeel
|
|
|
|
formato di papel
|
sustantivo
|
bladspiegel
|
|
|
|
formato di teksto
|
sustantivo
|
tekstvorm
|
|
|
|
formulá
|
verbo
|
formuleren
|
|
|
|
formulario
|
sustantivo
|
formulier
|
|
|
|
formulario di solisitut
|
sustantivo
|
sollicitatieformulier
|
|
|
|
fotonovela
|
sustantivo
|
graphic novel
|
|
|
|
foyeto
|
sustantivo
|
brochure
|
|
|
|
fragmento
|
sustantivo
|
fragment, stukje
|
|
|
|
framing
|
sustantivo
|
framing
|
|
|
|
frase
|
sustantivo
|
zin
|
|
|
|
frase deklarativo
|
sustantivo
|
vertelzin
|
|
|
|
frase estilo sustantival
|
sustantivo
|
naamwoordstijl
|
|
|
|
frase imperativo
|
sustantivo
|
bevelzin
|
|
|
|
frase interogativo
|
sustantivo
|
vraagzin
|
|
|
|
frase introduktorio
|
sustantivo
|
aanhef (van een brief)
|
|
|
|
frase komponé
|
sustantivo
|
samengestelde zin
|
Un frase ku ta konsistí di mas ku un frase (mas frase koordiná òf un frase frase prinsipal ku un frase supordiná).
1. E mucha a subi trapi i a drenta su kamber. (dos frase prinsipal)
2. E mucha, kende ta kana ayabanda, ta Aïsha. (un frase prinsipal i un frase supordiná introdusí pa un pronómber relativo)
3. Nos a keda kas, pasobra awa tabata kai. (un frase prinsipal i un frase supordiná introdusí pa un konhunshon)
|
|
|
frase koordiná
|
sustantivo
|
nevengeschikte zin
|
Un frase koordiná tin dos òf mas frase prinsipal, hopi biaha konektá pa konhunshonnan koordinativo manera 'i' ku 'anto'.
|
|
|
frase núkleo
|
sustantivo
|
kernzin
|
|
|
|
frase prinsipal
|
sustantivo
|
hoofdzin
|
|
|
|
frase simpel
|
sustantivo
|
enkelvoudige zin
|
Frase ku un verbo i un mensahe so den dje: por ehèmpel: "Lisa ta papia ku su ruman chikí".
|
|
|
frase sklamativo
|
sustantivo
|
uitroepzin
|
|
|
|
frase supordiná
|
sustantivo
|
onderschikkende zin, ondergeschikte zin, bijzin
|
Un frase supordiná ta forma parti di un frase prinsipal. Frase supordiná ta kuminsá hopi biaha ku konhunshon supordiná manera 'pasobra, mientrastantu' òf un pronòmber relativo manera 'kende'. Wak tambe frase komponé.
|
|
|
fuente
|
sustantivo
|
bron
|
|
|
|
fuente digital
|
sustantivo
|
digitale bron
|
|
|
|
funshon di idioma
|
sustantivo
|
taalfunctie
|
|
|
|
funshon di teksto
|
sustantivo
|
tekstfunctie
|
Loke ta ophetivo di un (parti di) teksto, òf meta di un teksto (informá, argumentá, konsiderá, instruí, ekspresá, entretené etc.). Un parti di teksto por deskribí p.e. e motibu pakiko a skibi algu, e por ta un konstatashon, presentashon di un ponensia òf e por duna un resúmen.
|
|
|
funshon ekspresivo
|
sustantivo
|
expressieve functie
|
|
|
|
funshon komunikativo
|
sustantivo
|
communicatieve functie
|
|
|
|
funshon konseptual
|
sustantivo
|
conceptuele functie
|
|
|
|
género
|
sustantivo
|
genre, geslacht
|
E konsepto akí ta referí na meta sosial di un teksto. Den konteksto di enseñansa ta distinguí entre:
- teksto informativo: ta duna informashon na lesadó tokante realidat, ku meta pa amplia su konosementu. (p.e. relato, notisia, teksto di buki di skol);
- teksto argumentativo: ta duna opinion tokante akontesimentu òf situashon, ta motivá e opinion ei ku argumento, ku e meta pa konvensé òf persuadí e lesadó pa e hasi (òf no hasi) algu (por ehèmpel reseña, opinion, propaganda, pamfleta);
- teksto kontemplativo: ta laga e lesadó sera konosí ku diferente punto di bista, na moda ku e por forma finalmente su propio opinion;
- teksto instruktivo: ta duna e lesadó indikashon kon e mester aktua òf prosedé (por ehèmpel instrukshon pa uso, reseta, deskripshon di ruta);
- teksto ekspresivo: ta ekspresá emoshon i deseo (por ehèmpel kuenta, kuenta di ada, novela, anékdota).
|
|
|
género literario
|
sustantivo
|
literair genre
|
|
|
|
gerundio
|
sustantivo
|
onvoltooid deelwoord
|
|
|
|
grado di komparashon
|
sustantivo
|
trappen van vergelijking
|
|
|
|
gramátika
|
sustantivo
|
grammatica
|
|
|
|
grupo di palabra
|
sustantivo
|
woordgroep
|
|
|
|
grupo di zonido
|
sustantivo
|
klankgroep
|
Parti di un palabra papiá. Un grupo di zonido ta surgi, ora bo pronunsiá palabra den pida pida, p.e. [eks]-[pre]-[sá]. Ta importante pa identifiká nan pa asina por apliká reglanan di ortografia na Papiamentu. Grupo di zonido ta un sosten pa siña skibi vokal òf konsonante dóbel: re-eduká, pan-nan.
|
|
|
guion
|
sustantivo
|
koppelteken
|
|
|
|
kabarèt
|
sustantivo
|
cabaret
|
|
|
|
kaft
|
sustantivo
|
kaft
|
|
|
|
kaligraf
|
sustantivo
|
handschrift
|
|
|
|
kambio di énfasis
|
sustantivo
|
klemtoonverschuiving
|
|
|
|
kambio di idioma
|
sustantivo
|
taalverandering
|
|
|
|
kambio di nifikashon
|
sustantivo
|
betekenisverschuiving
|
|
|
|
kambio di tono
|
sustantivo
|
toonverandering
|
|
|
|
kambio di turno
|
sustantivo
|
beurtwisseling
|
|
|
|
kambio di zonido
|
sustantivo
|
klankverschuiving
|
|
|
|
kánon literario
|
sustantivo
|
literair canon
|
|
|
|
kantika
|
sustantivo
|
lied, liedje
|
|
|
|
kapítulo
|
sustantivo
|
hoofdstuk
|
|
|
|
karakterístika di ehekushon (di un tarea)
|
sustantivo
|
kenmerken van de taakuitvoering
|
|
|
|
karakterístika tekstual
|
sustantivo
|
tekstkenmerk
|
|
|
|
karera eskolar
|
sustantivo
|
onderwijsloopbaan
|
|
|
|
karga akadémiko (ekplisitá den kantidat di ora)
|
sustantivo
|
|
|
|
|
karta
|
sustantivo
|
brief
|
|
|
|
karta di keho
|
sustantivo
|
klachtenbrieven
|
|
|
|
karta formal
|
sustantivo
|
formele brief
|
|
|
|
karta informal
|
sustantivo
|
informele brief
|
|
|
|
kategoria
|
sustantivo
|
categorie
|
|
|
|
kategoria di dominio di idioma
|
sustantivo
|
taalvaardigheidsdomein
|
|
|
|
kategoria di palabra
|
sustantivo
|
woordsoort
|
un di e kategorianan den kua tradishonalmente a parti e palabranan di un lenga. E kategorianan mas prinsipal ta: artíkulo, sustantivo, verbo, athetivo, atverbio, pronòmber, konhushon i preposishon
|
|
|
klas paralelo
|
sustantivo
|
parallelklas
|
|
|
|
klimaks
|
sustantivo
|
climax
|
|
|
|
klona
|
verbo
|
clonen
|
|
|
|
klùster
|
sustantivo
|
cluster
|
|
|
|
koherensia
|
sustantivo
|
samenhang
|
|
|
|
kolekshon di palabra
|
sustantivo
|
woordveld (spin, web)
|
|
|
|
kolofòn
|
sustantivo
|
colofon
|
|
|
|
kolumna
|
sustantivo
|
kolom
|
|
|
|
kòma
|
sustantivo
|
komma
|
|
|
|
kombiná
|
verbo
|
samenvoegen
|
|
|
|
komentá teksto
|
verbo
|
tekstcommentaar leveren
|
duna feedback riba un teksto
|
|
|
komentario di teksto
|
sustantivo
|
tekstcommentaar
|
|
|
|
komia
|
sustantivo
|
aanhalingstekens
|
|
|
|
komparashon
|
sustantivo
|
vergelijking
|
|
|
|
komparashon
|
sustantivo
|
vergelijking
|
relashon entre opheto, suseso, situashon etc. ku ta paresido òf diferente: Kontrali na aña pasá esaki ta un fin di aña seku i kayente.
|
|
|
komparativo
|
athetivo
|
vergrotende trap
|
|
|
|
kompilashon di dato
|
sustantivo
|
gegevensbestand
|
|
|
|
komplemento atverbial
|
sustantivo
|
bijwoordelijke bepaling
|
|
|
|
komplemento direkto
|
sustantivo
|
lijdend voorwerp
|
|
|
|
komplemento indirekto
|
sustantivo
|
meewerkend voorwerp
|
|
|
|
komprendé
|
verbo
|
begrijpen
|
|
|
|
komunikashon
|
sustantivo
|
communicatie
|
|
|
|
komunikashon meta
|
sustantivo
|
metacommunicatie
|
|
|
|
komunikashon no-verbal
|
sustantivo
|
non-verbale communicatie
|
|
|
|
komunikashon skibí
|
sustantivo
|
schriftelijke modus
|
|
|
|
komunikashon verbal
|
sustantivo
|
verbale communicatie
|
|
|
|
kondishonal
|
athetivo
|
als-dan-verband, voorwaardelijk
|
Relashon tekstual kondishonal ta p.e kaminda ta menshoná un palabrashon i su kondishon: Mariska ta haña ku Natalie por fia su baiskel, basta e trese e baiskel bèk na tempu.
|
|
|
kongruensia
|
sustantivo
|
congruentie
|
|
|
|
konhunshon
|
sustantivo
|
voegwoord
|
|
|
|
konklushon
|
sustantivo
|
conclusie
|
Resúmen final di (parti di) teksto.
|
|
|
konosementu di konekshon lógiko (pa ekspresá pensamentu)
|
sustantivo
|
taaldenkrelatie
|
|
|
|
konosementu previo
|
sustantivo
|
voorkennis
|
|
|
|
konsekuensia
|
sustantivo
|
gevolg
|
|
|
|
konsenshi di formulashon
|
sustantivo
|
formuleerbewustzijn
|
|
|
|
konsenshi lingwístiko
|
sustantivo
|
taalbewustzijn
|
|
|
|
konsenshi ortográfiko
|
sustantivo
|
spellinggeweten
|
|
|
|
konsepto narativo
|
sustantivo
|
narratief begrip
|
|
|
|
konsonante
|
sustantivo
|
medeklinker
|
un di e zonidonan di lenga humano , otro zonidonan ta vokal, diptongo i dígrafo
|
|
|
konstrukshon di frase
|
sustantivo
|
zinsbouw
|
|
|
|
konsulta
|
sustantivo
|
overleg
|
|
|
|
konta kuenta
|
verbo
|
een verhaal vertellen, verhalen vertellen
|
|
|
|
konteksto 1
|
sustantivo
|
omgeving
|
e área rondó di òf den bisindario di un hende
|
|
|
konteksto 2
|
sustantivo
|
kontext
|
loke ta pará den bisindario inmediato, esta dilanti òf patras di un palabra den e mesun frase òf teksto
|
|
|
konteksto sosial
|
sustantivo
|
maatschappelijke context
|
|
|
|
kontemplá
|
verbo
|
beschouwen
|
|
|
|
kontemplashon
|
sustantivo
|
beschouwing
|
|
|
|
kontenido
|
sustantivo
|
inhoud
|
|
|
|
kontenido edukashonal
|
sustantivo
|
leerinhoud
|
|
|
|
kontra-argumento
|
sustantivo
|
tegenargument
|
|
|
|
kontradikshon
|
sustantivo
|
tegenstelling
|
Relashon tekstual kaminda ta menshoná loke ta kontrali na un afirmashon: e ta un un gai simpátiko, pero si mester e por hasi bon bochincha tambe.
|
|
|
kontrakshon
|
sustantivo
|
samentrekking
|
|
|
|
konvensé
|
verbo
|
overtuigen
|
|
|
|
konvenshon lingwístiko
|
sustantivo
|
taalconventie
|
|
|
|
konvenshon ortográfiko
|
sustantivo
|
schriftconventies
|
|
|
|
korespondé
|
verbo
|
corresponderen
|
|
|
|
koriente literario
|
sustantivo
|
literaire stroming
|
|
|
|
kousa
|
sustantivo
|
oorzaak, reden
|
|
|
|
krea
|
verbo
|
maken, scheppen, bedenken
|
|
|
create
|
kronologia
|
sustantivo
|
chronologie
|
Konekshon di momentunan den tempu: "Promé e ta bai serka e bendedó di bèrdura, despues e ta bai serka e panadero i finalmente e ta bai serka e karnisero."
|
|
|
kuadro di referensia
|
sustantivo
|
referentiekader
|
|
|
|
kuenta
|
sustantivo
|
verhaal, rekening
|
|
cuento, cuenta
|
story, account
|
kuenta di ada
|
sustantivo
|
sprookje
|
|
|
|
kuenta visual
|
sustantivo
|
strip
|
|
|
|
kuminsamentu
|
sustantivo
|
begin
|
|
|
|
kuríkulo
|
sustantivo
|
curriculum
|
|
|
|
kursivo
|
athetivo
|
gecursiveerd
|
|
|
|
malkomprondementu
|
sustantivo
|
communicatieproblemen, miscommunicatie
|
un situashon den kua un mensahe ta keda mal interpretá.
|
|
|
manera di lesa
|
sustantivo
|
leesmanier
|
E manera ku bo ta aserká/ lesa un sierto teksto. Bo por lesa globalmente, intensivamente, krítikamente, òf buskando informashon.
|
|
|
manera di skucha
|
sustantivo
|
luistermanier
|
Manera ku bo ta skucha sierto teksto. Bo por skucha globalmente, presisamente, dirigí òf krítikamente.
|
|
|
manipulá
|
verbo
|
manipuleren
|
|
|
|
manual
|
sustantivo
|
handleiding
|
|
|
|
márgen
|
sustantivo
|
marge, kantlijn
|
|
|
|
maskulino
|
athetivo
|
mannelijk
|
|
|
|
material di estudio
|
sustantivo
|
leerstof
|
|
|
|
material di skol
|
sustantivo
|
leerstof
|
|
|
|
material edukativo
|
sustantivo
|
onderwijsmateriaal
|
|
|
|
material edukativo
|
sustantivo
|
onderwijsleermateriaal
|
|
|
|
mátriks
|
sustantivo
|
matriks
|
Skema ku ta organisá karakterístika di algu (bestia, opheto, fenómeno) visualmente i delimitá kategorianan di signifikado ku ta relatá na
otro.
|
|
|
medida
|
sustantivo
|
maatregel
|
|
|
|
medio di komunikashon
|
sustantivo
|
medium, media
|
|
|
|
meimei
|
atverbio
|
midden
|
|
|
|
melodia
|
sustantivo
|
zinsmelodie
|
|
|
|
memo
|
sustantivo
|
memo
|
|
|
|
mensahe
|
sustantivo
|
boodschap
|
|
|
|
mensahe digital
|
sustantivo
|
e-mail
|
e-mail, twit, app, sms, chat
|
|
|
meta
|
sustantivo
|
doel
|
|
|
|
meta di kòmbersá
|
sustantivo
|
|
Loke e papiadó ke logra ku su teksto: informá, entretené, konvensé òf instruí esun ku e ta kòmbersá kuné.
|
|
|
meta di lesa
|
sustantivo
|
leesdoel
|
e meta ku bo tin na mente ora bo ta lesa òf skucha un teksto determiná. Por ehèmpel lesa un instrukshon pa por traha algu, lesa un relato pa sa kiko a sosodé.
|
|
|
meta di papia
|
sustantivo
|
spreekdoel
|
Loke e papiadó ke logra: informá, entretené, konvensé òf instruí e oyente.
|
|
|
meta di siñamentu di idioma
|
sustantivo
|
taalleerdoelen
|
|
|
|
meta di skibi
|
sustantivo
|
|
Loke e outor ke logra ku su teksto: informá, entretené, konvensé òf instruí e lesadó.
|
|
|
meta di skucha
|
sustantivo
|
luisterdoel
|
e meta ku bo tin na mente ora bo ta skucha un teksto determiná. Por ehèmpel, skucha un deskripshon di ruta pa por haña e kaminda, skucha un relato pa sa kiko a sosodé.
|
|
|
meta final
|
sustantivo
|
eindterm
|
|
|
|
meta komunikativo
|
sustantivo
|
communicatief doel
|
|
|
|
meta núkleo
|
sustantivo
|
kerndoel
|
|
|
|
metáfora
|
sustantivo
|
metafoor, beeldspraak
|
|
|
|
metonimia
|
sustantivo
|
metonymia
|
|
|
|
metro
|
sustantivo
|
metrum
|
|
|
|
mímika
|
sustantivo
|
mimiek
|
|
|
|
mobilisá konosementu previo
|
verbo
|
voorkennis oproepen
|
|
|
|
modalidat
|
sustantivo
|
modaliteit
|
|
|
|
modifikashon ortográfiko
|
sustantivo
|
spellingwijziging
|
|
|
|
modo imperativo
|
sustantivo
|
gebiedende wijs
|
|
|
|
monólogo
|
sustantivo
|
monoloog
|
|
|
|
motivashon pa lesa
|
sustantivo
|
leesmotivatie
|
|
|
|
motivashon pa papia
|
sustantivo
|
spreekmotivatie
|
|
|
|
motivashon pa skibi
|
sustantivo
|
schrijfmotivatie
|
|
|
|
multilingualismo
|
sustantivo
|
meertaligheid
|
|
|
|
mundu di fantasia
|
sustantivo
|
verhaalwereld, verhaalwereld, fantasiewereld
|
|
|
|
página
|
sustantivo
|
pagina
|
|
|
|
página di título
|
sustantivo
|
titelpagina
|
|
|
|
palabra
|
sustantivo
|
woord
|
|
|
|
palabra básiko
|
sustantivo
|
grondwoord
|
Palabra básiko ta forma palabra komponé (por ehèmpel tokadisko i ko’i kome) òf palabra derivá, por ehèmpel komedor i kuminsamentu ta derivá di formanan básiko kome i kuminsá ku e sufihonan [-dor] i [-mentu] òf e palabra desbentaha ta derivá di e forma básiko bentaha ku e prefiho [-des].
|
|
|
palabra di kontenido
|
sustantivo
|
inhoudswoorden
|
|
|
|
palabra di materia (di skol)
|
|
vaktaalwoorden
|
Palabra di skol por ta general i frekuente òf spesífiko i ménos frekuente, pero semper ligá na un materia den un área di edukashon.
|
|
|
palabra di skol
|
sustantivo
|
schooltaalwoorden
|
Palabra usá den konteksto di enseñansa. Ta trata di konsepto general, konsepto apstrakto (funshon, konsekuensia, karakterístika, desviá), konhunshon kompliká (basta/a ménos, apesar di) i palabra di instrukshon (kompletá, kompará).
|
|
|
palabra diario
|
sustantivo
|
alledaags woord
|
Palabra usá den konteksto di idioma komunikativo diario.
|
|
|
palabra fiá
|
sustantivo
|
leenwoord
|
|
|
|
palabra frekuente
|
sustantivo
|
frequente woorden
|
|
|
|
palabra funshonal
|
sustantivo
|
functiewoord
|
Palabra funshonal no tin masha signifikado, kontrali na palabra di kontenido,. Mayoria biaha nan ta eksplisitá struktura di frase. Artíkulo, konhunshon, numeral, pronòmber i preposishon ta palabra funshonal. No por eskpandé nan kantidat tampoko. Sustantivo athetivo, verbo i atverbio ta palabra di kontenido i nan sí por ekspandé nan kantidat segun nesesidat di e ablante.
|
|
|
palabra komponé
|
sustantivo
|
samenstelling
|
|
|
|
palabra konektadó
|
sustantivo
|
verbindingswoord
|
|
|
|
palabra malu
|
sustantivo
|
scheldwoord
|
|
|
|
palabra pregunta
|
sustantivo
|
vraagwoord
|
un palabra pregunta por ta un pronòmber interogativo (kiko, ken, kua) òf un atverbio interogativo (kuantu, kon, unda, pakiko) .
|
|
|
palabra referensial
|
sustantivo
|
verwijswoord
|
|
|
|
palabra señaladó
|
sustantivo
|
signaalwoorden
|
Palabra ku ta indiká e konekshon entre alinia òf frase. Por ehèmpel: diferente momentu ku algu ta sosodé (mañan, mientrastantu), relashon enumerativo (promé, di dos, na final), dos akshon kontrali (pero, tòg), akshon i motibu (pasobra, pa motibu).
|
|
|
palabra tabú
|
sustantivo
|
taboewoorden
|
|
|
|
pamfleta
|
sustantivo
|
panflet
|
|
|
|
papiadó
|
sustantivo
|
spreker
|
|
|
|
paradòks
|
sustantivo
|
paradox
|
|
|
|
paráfrasis
|
sustantivo
|
parafrase
|
|
|
|
paragraf
|
sustantivo
|
paragraaf
|
|
|
|
parti di frase
|
sustantivo
|
zinsdeel
|
|
|
|
parti di palabra
|
sustantivo
|
woorddeel
|
Parti di palabra komponé òf di palabra derivá. Por ehèmpel e palabra pasapalu ta konsistí di dos parti di palabra: pasa i palu. E palabra hendenan ta konsistí di e palabra hende i e sufiho di plural [-nan].
|
|
|
parti dilanti
|
sustantivo
|
voorkant
|
|
|
|
parti patras
|
sustantivo
|
achterkant
|
|
|
|
partíkula
|
sustantivo
|
partikel
|
Palabra ku ta para dilanti di verbo i ekspresá tempu i aspekto di un akshon, estado òf echo. Na Papiamentu tempu ta supordiná na aspekto, esta e manera ku e papiadó ta wak un akshon, estado òf echo. Nan ta kontinuá òf ripití (ta òf tabata); nan ta kompletá (a pa verbo di akshon i tabata pa verbo kopulativo, di estado òf echo); nan mester tuma lugá òf keda realisá ainda (lo); ta mira nan komo hipotétiko òf dudoso (lo, lo ta, lo tabata) òf nan realisashon ta dependé di un otro echo òf akshon (lo a, lo tabata ).
|
|
|
partíkula di tempu i aspekto
|
sustantivo
|
partikel van tijd en aspect
|
|
|
|
partisipio
|
sustantivo
|
voltooid deelwoord
|
|
|
|
patras
|
atverbio
|
|
|
|
|
pensamentu prinsipal
|
sustantivo
|
hoofdgedachte (van een tekst)
|
E pensamentu prinsipal òf e núkleo di un teksto ta e pensamentu mas importante ku un outor ta ekspresá tokante un tema. Mayoria biaha por reprodusié den un òf dos frase.
|
|
|
pensamentu sekundario
|
sustantivo
|
bijzaak (van een tekst)
|
|
|
|
personahe
|
sustantivo
|
personage
|
|
|
|
personahe prinsipal
|
sustantivo
|
hoofdpersoon
|
|
|
|
personifikashon
|
sustantivo
|
personificatie
|
|
|
|
perspektiva ami-personal
|
sustantivo
|
ik-perspectief
|
|
|
|
perspektiva invisibel
|
sustantivo
|
personaal perspectief
|
|
|
|
perspektiva narativo
|
sustantivo
|
vertelperspectie
|
|
|
|
perspektiva omnisiente
|
sustantivo
|
alwetend, auctoriaal perspectief
|
|
|
|
pidi
|
verbo
|
vragen, verzoeken
|
|
pedir
|
to request
|
piktogram
|
sustantivo
|
pictogram
|
|
|
|
plachi
|
sustantivo
|
plaat, plaatje, schijf
|
|
|
|
plan di konstrukshon
|
sustantivo
|
bouwplan
|
|
|
|
plan di trabou
|
sustantivo
|
stappenplan
|
|
|
|
plania
|
verbo
|
plannen
|
|
|
|
plaser den idioma
|
sustantivo
|
taalplezier
|
|
|
|
plaser di lesa
|
sustantivo
|
leesplezier
|
|
|
|
pleonasmo
|
sustantivo
|
pleonasme
|
|
|
|
plural
|
sustantivo
|
meervoud
|
ta ekspresá e noshon di 'mas ku unu' den sustantivonan kontabel
|
|
|
poder di konvikshon
|
sustantivo
|
overtuigingskracht
|
|
|
|
poema
|
sustantivo
|
gedicht
|
|
|
|
poesia
|
sustantivo
|
poëzie
|
|
|
|
polítiko
|
athetivo
|
politiek
|
|
|
|
ponensia
|
sustantivo
|
stelling
|
|
|
|
pòpchi robòt
|
sustantivo
|
simulatiepop
|
|
|
|
portada
|
sustantivo
|
omslag
|
|
|
|
positivo
|
athetivo
|
stellende trap
|
|
|
|
poster
|
sustantivo
|
affiche
|
|
|
|
pousa den papiamentu
|
sustantivo
|
spreekpauze
|
|
|
|
predikado
|
sustantivo
|
gezegde
|
|
|
|
predikado nominal
|
sustantivo
|
naamwoordelijk gezegde
|
|
|
|
predikado verbal
|
sustantivo
|
werkwoordelijk gezegde
|
|
|
|
prefiho
|
sustantivo
|
voorvoegsel
|
|
|
|
pregunta
|
sustantivo
|
vraag
|
|
|
|
preposishon
|
sustantivo
|
voorzetsel
|
|
|
|
presentashon
|
sustantivo
|
presentatie
|
|
|
|
problema
|
sustantivo
|
probleem
|
|
|
|
produktivo
|
athetivo
|
productief
|
|
|
|
programa di èksamen
|
sustantivo
|
eindexamenprogramma
|
|
|
|
pronòmber demostrativo
|
sustantivo
|
aanwijzend voornaamwoord
|
|
|
|
pronòmber indefiní
|
sustantivo
|
onbepaald voornaamwoord
|
ta spesifiká un sustantivo su kantidat, sin determin'é eksaktamente
|
|
|
pronòmber interogativo
|
sustantivo
|
vragend voornaamwoord
|
ta sustituí e sustantivo ku un hende ta puntra p'e;
|
|
|
pronòmber personal
|
sustantivo
|
persoonlijk voornaamwoord
|
ta sustituí e persona ku ta papia en relashon ku esun ku e ta papia kuné. Nos tin promé, di dos i di tres persona di singular i plural
|
pronombre personal
|
|
pronòmber posesivo
|
sustantivo
|
bezittelijk voornaamwoord
|
ta establesé un relashon di poseshon entre e personanan gramatikal den un frase. Den papiamentu nan ta igual na esunnan personal ku eksepshon di su.
|
|
|
pronòmber relativo
|
sustantivo
|
betrekkelijk voornammwoord
|
|
|
|
pronòmber resíproko
|
sustantivo
|
wederkerend voornaamwoord
|
|
|
|
pronostiká
|
verbo
|
voorspellen
|
|
|
|
pronunsiashon
|
sustantivo
|
uitspraak
|
|
|
pronunciation
|
proseduranan digital
|
sustantivo
|
digitale procedures
|
|
|
|
proseso di lesa
|
sustantivo
|
leesproces
|
|
|
|
proseso di papia
|
sustantivo
|
spreekproces
|
|
|
|
proseso di siñamentu di idioma
|
sustantivo
|
taalleerproces
|
|
|
|
proseso di skibi
|
sustantivo
|
schrijfproces
|
|
|
|
proseso di skucha
|
sustantivo
|
luisterproces
|
|
|
|
prospekshon
|
sustantivo
|
vooruitwijzing, flashforward
|
|
|
|
proverbio
|
sustantivo
|
spreekwoord
|
|
|
|
prueba formativo
|
sustantivo
|
volgtoets
|
|
|
|
prueba standarisá
|
sustantivo
|
genormeerde toets
|
|
|
|
públiko
|
sustantivo
|
publiek
|
|
|
|
públiko intenshoná
|
sustantivo
|
beoogd publiek
|
|
|
|
punto
|
sustantivo
|
punt
|
|
|
|
punto di bista
|
sustantivo
|
standpunt, mening
|
|
|
|
punto di referensia
|
sustantivo
|
herkenningspunt
|
|
|
|
punto dòbel
|
sustantivo
|
dubbele punt
|
|
|
|
punto kòma
|
sustantivo
|
puntkomma
|
|
|
|
puntuashon
|
sustantivo
|
interpunctie
|
|
|
|
purismo lingwístiko
|
sustantivo
|
taalpurisme
|
|
|
|
raportá
|
verbo
|
rapporteren
|
Kompartí loke bo a ripará segun reglanan establesé
|
|
|
raya
|
sustantivo
|
gedachtestreepje
|
|
|
|
redirigí
|
verbo
|
redigeren
|
Fase den e proseso di skibi. Durante e fase akí ta kontrolá un teksto riba konvenionan di skibi ku ta regardá forma: diseño, konstrukshon di frase, ortografia i puntuashon (tambe yamá ‘fase di kuido di idioma’).
|
|
|
reduplikashon
|
sustantivo
|
reduplicatie
|
|
|
|
referensia
|
sustantivo
|
referentie, referteregel (in zakelijke brieven)
|
|
|
|
reflekshon riba idioma
|
sustantivo
|
taalbeschouwing
|
|
|
|
reflekshoná
|
verbo
|
reflecteren
|
|
|
|
reformulá
|
verbo
|
herformuleren
|
|
|
|
regionalismo
|
sustantivo
|
streektaal
|
Aki ta referí na palabra ku ta uza na un òf dos isla. No ta trata di regiolekto.
|
|
|
registro
|
sustantivo
|
register
|
|
|
|
regla di èksamen
|
sustantivo
|
onderwijsexamenregelingen
|
|
|
|
regla di kòmbersashon
|
sustantivo
|
gespreksregels
|
|
|
|
rekurso
|
sustantivo
|
middel
|
|
|
|
relashon
|
sustantivo
|
relatie
|
|
|
|
relashon tekstual
|
sustantivo
|
tekstverband
|
Relashon entre sierto frase òf alinia spesífiko den un teksto, mayoria biaha rekonosibel pa e palabranan señaladó usá.
|
|
|
relashon tekstual argumentashon - konklushon
|
sustantivo
|
tekstverband argumentatie en conclusie
|
Relashon entre deskripshon di argumento i un resúmen final di (parti di) teksto: pues, for di esaki ta dedusí, p’esei.
|
|
|
relashon tekstual kousa-konsekuensia
|
sustantivo
|
oorzaak-gevolg relatie
|
Relashon entre deskripshon di un suseso i su konsekuensia òf vice versa: Komo ku áwaseru a kai masha duru mes, e kamindanan tabata bou di awa. / E kamindanan tabata bou di awa pasobra áwaseru a kai masha duru mes.
|
|
|
relashon tekstual problema-solushon
|
sustantivo
|
|
Relashon den un teksto entre deskripshon di un problema i su solushon: E radio ta toka muchu duru, baha e zonido por fabor.
|
|
|
relashon tekstual rekurso-meta
|
sustantivo
|
middel-doel structuur
|
Relashon entre e meta di algu i e rekurso/medio pa logra esaki (òf vice versa): Bo ta usa un linial pa bo determiná largura di algu. / Ku un linial bo por midi kon largu algu ta. Pa yega skol na tempu, Juan ke fia baiskel di su ruman.
|
|
|
relatá
|
verbo
|
verslag doen, rapporteren
|
|
|
|
relato
|
sustantivo
|
verslag, rapportage
|
bista skirbí òf oral di bo pensamentu i konklushonnan ora bo a kaba di ehekutá segun un enkargo
|
|
|
relato
|
sustantivo
|
verslag
|
|
|
|
rèp
|
sustantivo
|
rap
|
|
|
|
reseña
|
sustantivo
|
recensie
|
|
|
|
reseña di buki
|
sustantivo
|
boekbespreking
|
|
|
|
reseta
|
sustantivo
|
recept
|
|
|
|
resitashon
|
sustantivo
|
voordracht
|
|
|
|
reskribí
|
verbo
|
herschrijven
|
|
|
|
resúmen
|
sustantivo
|
samenvatting
|
|
|
|
ret di nifikashon
|
sustantivo
|
Netwerk van betekenissen
|
Un konstrukshon di relashonnan di nifikashon entre diferente palabra. E palabra oloshi por ehèmpel ta keda konektá den transkurso di tempu ku otro palabra manera: wak oloshi, tempu, man di oloshi, seis or a bati.
|
|
|
retrospekshon
|
sustantivo
|
flashback
|
|
|
|
revisá
|
verbo
|
reviseren
|
Fase den e proseso di skibi. Durante e fase akí ta komprobá si un teksto ta kumpli ku eksigensianan ku ta regardá kontenido: meta, públiko, koherensia, eskoho di palabra). A base di esaki ta revisá (reskribí) e teksto (tambe yamá ‘fase di bon uso di idioma’)
|
|
|
rima
|
sustantivo
|
rijm, rijmpje
|
|
|
|
rima final
|
sustantivo
|
eindrijm
|
|
|
|
rima inisial
|
sustantivo
|
beginrijm
|
|
|
|
rima korí
|
sustantivo
|
enjambement
|
|
|
|
ritmo di papia
|
sustantivo
|
gesprekstempo
|
|
|
|
robes
|
athetivo
|
links, linker, verkeerd
|
|
|
|
salto den tempu
|
sustantivo
|
salto den tempu
|
|
|
|
sarkasmo
|
sustantivo
|
sarkasme
|
|
|
|
script
|
sustantivo
|
script
|
|
|
|
sekuensia di palabra
|
sustantivo
|
woordvolgorde
|
|
|
|
signifikado
|
sustantivo
|
betekenis
|
Un palabra funshonal tin masha poko signifikado, kontrali na un palabra di kontenido.
|
|
|
signo
|
sustantivo
|
teken
|
|
|
|
signo di interogashon
|
sustantivo
|
vraagteken
|
|
|
|
signo di puntuashon
|
sustantivo
|
leesteken
|
|
|
|
signo di sklamashon
|
sustantivo
|
uitroepteken
|
|
|
|
sílaba
|
sustantivo
|
lettergreep
|
Parti di un palabra skibí ku ta konsistí di un vokal (òf un grupo di vokal), tin ora ku un òf mas konsonante agrupá rondó di nan: sí-la-ba-nan (wak tambe grupo di zonido). Komo Papiamentu su ortografia ta fonológiko, gruponan di zonido i formashon di sílaba ta kasi semper igual.
|
|
|
silabifikashon
|
sustantivo
|
het afbreken van woorden
|
|
|
|
símbolo
|
sustantivo
|
symbool
|
|
|
|
sinestesia
|
sustantivo
|
synesthesie
|
|
|
|
singular
|
athetivo
|
enkelvoud
|
sustantivo ku kantidat di un(u)
|
|
|
sinkronisashon
|
sustantivo
|
afstemming
|
|
|
|
sinónimo
|
sustantivo
|
synoniem
|
dos òf mas palabra ku tun mas o ménos mes nifikashon
|
|
|
sinòpsis riba kaft
|
sustantivo
|
flaptekst
|
|
|
|
sistema lingwístiko
|
sustantivo
|
taalsysteem
|
|
|
|
sitat
|
sustantivo
|
citaat
|
|
|
|
situashon
|
sustantivo
|
situatie
|
|
|
|
situashon di komunikashon
|
sustantivo
|
communicatieve situatie
|
|
|
|
situashon di trabou
|
sustantivo
|
beroepsituatie, werksituatie
|
|
|
|
situashon di uso di idioma
|
sustantivo
|
taalgebruikssituatie
|
|
|
|
situashon profeshonal
|
sustantivo
|
beroepssituaties
|
|
|
|
skema
|
sustantivo
|
schema
|
|
|
|
skema di rima
|
sustantivo
|
rijmschema
|
|
|
|
skibí
|
athetivo
|
geschreven
|
|
|
|
skibi
|
verbo
|
schrijven
|
|
escribir
|
to write
|
skucha krítiko
|
verbo
|
kritisch luisteren
|
|
|
|
skucha antisipando
|
verbo
|
voorspellend luisteren
|
Strategia di skucha kaminda ta pronostiká tópiko di e teksto miéntras e ta skucha a base di karakterístika di forma (melodia na inisio) òf kaminda ta pronostiká su kontinuashon a base di struktura di su kontenido teksto (p.e. despues di ‘pasobra’ ta sigui un motibu).
|
|
|
skucha buskando
|
verbo
|
globaal luisteren
|
|
|
|
skucha dirigí
|
verbo
|
gericht luisteren
|
|
|
|
skucha dirigí
|
verbo
|
gericht luisteren
|
|
|
|
skucha intensivo
|
verbo
|
precies luisteren
|
|
|
|
solushon
|
sustantivo
|
oplossing
|
|
|
|
sonoro
|
athetivo
|
stemhebbend
|
|
|
|
sosial
|
athetivo
|
maatschappelijk
|
|
|
|
spich
|
sustantivo
|
speech
|
|
|
|
storia
|
sustantivo
|
|
kuenta
|
|
|
strategia
|
sustantivo
|
strategie
|
Plan di akshon mental o prosedimentu kognitivo ku ta fasiilitá ehekushon di un tarea, ku otro palabra: un strategia ta yuda e usadó di idioma pa kumpli ku un tarea di idioma di forma dirigí i efisiente. Tin strategia ku por keda utilisá pa skucha, lesa, papia, kòmbersá i skibi.
|
|
|
strategia di kòmbersá
|
sustantivo
|
gespreksstrategie
|
|
|
|
strategia di lesa
|
sustantivo
|
leesstrategie
|
|
|
|
strategia di papia
|
sustantivo
|
spreekstrategie
|
|
|
|
strategia di skibi
|
sustantivo
|
schrijfstrategie
|
|
|
|
strategia di skucha
|
sustantivo
|
luisterstrategie
|
|
|
|
strategia pa kòrda palabra
|
sustantivo
|
woordonthoudstrategie
|
|
|
|
strategia pa rei palabra
|
sustantivo
|
woordraadstrategie
|
|
|
|
strategia pa siña palabra
|
sustantivo
|
woordleerstrategie
|
|
|
|
strepi
|
sustantivo
|
afbreekstreepje
|
|
|
|
struktura di argumentashon
|
sustantivo
|
argumentatiestructuur
|
|
|
|
struktura di teksto
|
sustantivo
|
tekstopbouw, tekststructuur
|
E manera ku un teksto ta strukturá òf organisá globalmente. P.e struktura di argumentashon: punto di bista komo introdukshon, argumento pro i kontra komo núkleo, konklushon i ripitishon di punto di bista na final. P.e. struktura kronológiko: reprodukshon di susesonan den tempu: pasado-presente-futuro.
|
|
|
struktura linear
|
sustantivo
|
lineaire structuur
|
|
|
|
struktura narativo
|
sustantivo
|
verhaalstructuur
|
|
|
|
sufiho
|
sustantivo
|
achtervoegsel
|
un forma ku ta pará patras di e palabra básiko ku huntu e palabra básiko ta forma un palabra nobo.
|
|
|
suheto
|
sustantivo
|
onderwerp
|
|
|
|
sup-área
|
sustantivo
|
subdomein
|
|
|
|
superlativo
|
athetivo
|
overtreffende trap
|
|
|
|
suptítulo
|
sustantivo
|
tussenkopje
|
|
|
|
surdu
|
athetivo
|
stemloos, doof
|
|
|
|
sustantivo
|
sustantivo
|
zelfstandig naamwoord
|
palabra ku ta denotá un kos, palabra òf asuntu. Generalmente por pone un artíkulo su dilanti
|
|
|
ta (enfátiko)
|
sustantivo
|
werkwoord 'ta' die vooraf gaat aan een vooropgeplaatst werkwoord of zelfstandig naamwoord
|
|
|
|
taip
|
verbo
|
typoscript
|
skibi ku mashin di taip
|
|
|
taiposcript
|
sustantivo
|
typoscript
|
|
|
|
tárea di idioma
|
sustantivo
|
taaltaak
|
|
|
|
tarea durante kòmbersashon
|
sustantivo
|
gesprekstaken
|
|
|
|
teksto
|
sustantivo
|
tekst
|
|
|
|
teksto apelativo
|
sustantivo
|
aantrekkelijke tekstsoort
|
|
|
|
teksto argumentativo
|
sustantivo
|
betogende tekst
|
|
|
|
teksto di materia di skol (no idioma)
|
sustantivo
|
zaakvaktekst
|
|
|
|
teksto digital
|
sustantivo
|
digitale tekst
|
|
|
|
teksto ekspresivo
|
sustantivo
|
expressieve tekst
|
|
|
|
teksto funshonal
|
sustantivo
|
zakelijke tekst
|
|
|
|
teksto informativo
|
sustantivo
|
informatieve tekst
|
|
|
|
teksto instruktivo
|
sustantivo
|
instructieve tekst
|
|
|
|
teksto kontemplativo
|
sustantivo
|
beschouwende tekst
|
|
|
|
teksto literario
|
sustantivo
|
literaire tekst
|
|
|
|
teksto multimedial
|
sustantivo
|
multimediale tekst
|
|
|
|
teksto pa lesa
|
sustantivo
|
leestekst
|
|
|
|
teksto skibí
|
sustantivo
|
geschreven tekst
|
|
|
|
tema literario
|
sustantivo
|
literair motief
|
|
|
|
temátika
|
sustantivo
|
thematiek
|
|
|
|
tempu
|
sustantivo
|
tijd
|
|
tiempo
|
time
|
tempu di konta
|
sustantivo
|
verteltijd
|
|
|
|
tempu di lès
|
sustantivo
|
onderwijstijd
|
|
|
|
tempu futuro
|
sustantivo
|
toekomende tijd
|
|
|
|
tempu kontá
|
sustantivo
|
vertelde tijd
|
|
|
|
tempu pasá
|
sustantivo
|
verleden tijd
|
|
|
|
tempu presente
|
sustantivo
|
tegenwoordige tijd
|
|
|
|
tesina
|
sustantivo
|
werkstuk
|
|
|
|
tesina sektoral
|
sustantivo
|
sectorwerkstuk
|
|
|
|
tipo di lèter
|
sustantivo
|
lettertype
|
|
|
|
tipo di teksto
|
sustantivo
|
tekstsoort
|
Tipo di teksto (tambe yamá sorto di teksto) ta abarká teksto ku tin karakteristíka en komun pa loke ta forma, kontenido òf intenshon. P.e. karta: ta karakterisá pa su forma fiho (lugá/fecha, frase introduktorio, saludo).
Tipo di karta: karta di amor, karta di keho, karta di solisitut etc. P.e. argumentashon: ta karakterisá pa su meta i kontenido. Su meta: konvensé hende. Su kontenido: ponensia ku argumento. Tipo di argumentashon ta p.e.: reseña, propaganda, pamfleta, artíkulo di opinion.
|
|
|
titular
|
sustantivo
|
kopje, tussenkopje
|
|
|
|
título
|
sustantivo
|
titel
|
|
|
|
tono
|
sustantivo
|
toon
|
|
|
|
tono abou
|
sustantivo
|
lage toon
|
|
|
|
tono haltu
|
sustantivo
|
hoge toon
|
|
|
|
tópiko
|
sustantivo
|
onderwerp
|
Loke un teksto ta trata. Bo ta hañ’é hasiendo e pregunta: “Di ken òf di kiko e teksto ta trata?”
|
|
|
toutologia
|
sustantivo
|
tautologie
|
|
|
|
trabou di grupo
|
sustantivo
|
groepswerk
|
|
|
|
transferensia
|
sustantivo
|
transfer
|
Usa un konosementu i abilidat atkerí den un situashon den un otro situashon ku ta similar. P.e. usa loke a siña ora a lesa un teksto argumentativo, ora ta skibi un teksto argumentativo òf usa strategia (di lesa) ku a siña ora di les di Papiamentu i us’é ora ta siña otro lenga manera hulandes òf ingles.
|
|
|
trema
|
sustantivo
|
trema
|
|
|
|
triptongo
|
sustantivo
|
drieklank
|
|
|
triphtongue
|
turno
|
sustantivo
|
beurt
|
|
|
|